foto: arch.PAP/Tomasz Ĺťurek

Sonderaktion Krakau była częścią hitlerowskiego planu wyniszczenia polskiej inteligencji. Podczas drugiej wojny światowej, 6 listopada 1939 roku niemieccy okupanci podstępnie zgromadzili pod pretekstem udziału w odczycie naukowym w gmachu Uniwersytetu Jagiellońskiego w auli Collegium Novum, aresztowali i uwięzili w obozach koncentracyjnych 155 profesorów i wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego i 21 z Akademii Górniczej. W ten listopadowy dzień intelektualistów róĹźnych specjalizacji z rozmaitych polskich ośrodków połączył jeden los – więzienie, a potem obóz koncentracyjny, z którego wielu juĹź nie wróciło. Fatalne warunki w KL Sachsenhausen spowodowały, Ĺźe zwolnienia z obozu nie doczekała spora grupa naukowców. Część, osłabiona pobytem w niewoli, zmarła juĹź po uwolnieniu, zaś intelektualistów pochodzenia Ĺźydowskiego narodowi socjaliści zamordowali. Kilkunastu z nich zakończyło tam swe Ĺźycie. Uniwersytet został przez Niemców zamknięty. W związku z tym w 1942 roku rozpoczęto w Krakowie tajne nauczanie, którym objęto około 800 studentów. Wśród nich był Karol Wojtyła, póĹşniejszy papieĹź Jan Paweł II.

Piotr Jamróz